by way of jest

by way of jest

por brincadeira.

1) (an opening or passageway: This is the way in/out; There's no way through.) passagem

2) (a route, direction etc: Which way shall we go?; Which is the way to Princes Street?; His house is on the way from here to the school; Will you be able to find your/the way to my house?; Your house is on my way home; The errand took me out of my way; a motorway.) caminho

3) (used in the names of roads: His address is 21 Melville Way.) rua

4) (a distance: It's a long way to the school; The nearest shops are only a short way away.) distância

5) (a method or manner: What is the easiest way to write a book?; I know a good way of doing it; He's got a funny way of talking; This is the quickest way to chop onions.) modo

6) (an aspect or side of something: In some ways this job is quite difficult; In a way I feel sorry for him.) modo

7) (a characteristic of behaviour; a habit: He has some rather unpleasant ways.) hábito

8) (used with many verbs to give the idea of progressing or moving: He pushed his way through the crowd; They soon ate their way through the food.) caminho

- wayfarer

* * *

[wei] n 1 modo, estilo, maneira. 2 jeito, feitio, forma. she will never get it done that way / ela nunca conseguirá fazê-lo desta forma. 3 método, meio. 4 ponto, particular, detalhe, aspecto. 5 direção, lado. 6 distância, trajeto. 7 rumo, curso. they each went their different ways / cada qual tomou o seu caminho. 8 caminho, atalho, vereda, trilha, rua, via, estrada. we asked our way / perguntamos o caminho. 9 lugar. 10 hábito, costume, modo, peculiaridade (também ways). 11 vontade, desejo. 12 coll condição, estado. 13 movimento, progresso, marcha. 14 porte, comportamento, conduta. • adv embora, longe. a good way uma boa distância. a great/ long way off a grande distância daqui, de longe. all the way a) inteiramente. b) todo o caminho. c) durante todo o tempo. any way you please de qualquer forma que queira. a way out uma saída. by the same way pelo mesmo caminho. by the way a) de passagem, a caminho. b) a propósito. by way of a) via. b) em vez, como. c) a fim de. by way of excuse como desculpa. by way of jest por brincadeira. covered way passagem coberta. from way back de muito tempo, antigo. half the way a meio caminho, meio. he is in my way ele está no meu caminho, está me atrapalhando. he made the best of his way (to) ele seguiu o mais depressa que pôde (para). he mended his ways ele melhorou, corrigiu-se. her mild ways seus modos suaves, meigos. he works his way Amer ele progride pelo próprio esforço. how did she get that way? como foi possível ela ficar assim? if you had your own way se tudo fosse como você quer. in a family way de modo familiar, não cerimonioso. in a way de certo modo. in the way of business em matéria de negócios. I paved the way for him fig preparei o caminho para ele. I put/ threw it in his way fi-lo chegar a suas mãos. I set out on my way parti, pus-me a caminho. it is in your way é seu campo, de sua alçada. it is out of my way a) isto não é meu campo, disso eu não entendo. b) não é de minha alçada. he went out of his way (to do) / ele se deu ao trabalho, ele teve a gentileza (de fazer). it pays its way vale a pena. it will go a great way toward contribuirá grandemente. I was just up her way sl eu estive justamente perto dela. not by a long way, no way de forma alguma, de jeito nenhum. once in a way uma vez, excepcionalmente. one way uma direção. one way or the other por um meio ou por outro, de um jeito ou de outro. one-way street Traffic via de uma só mão, direção única. on our way through em nosso caminho por. on the way out tornar-se impopular. on the way (to) a caminho (para). out of the way a) fora do caminho. b) fig que despista, desvia. c) extraordinário, fora do comum. d) na prisão. e) morto. they put him out of the way / eles afastaram-no, liquidaram-no (mataram-no). put him in the way of doing it dê-lhe a oportunidade de fazê-lo. right of the way a) direito de passagem, servidão. b) Traffic preferência, direito de tomar a frente. that is always the way with him é sempre assim com ele. the hard way sl por esforço próprio. the Milky Way a Via-Láctea. the other way about/ round ao contrário. the way of the world o caminho da vida (ou do mundo). the ways of war as peculiaridades da guerra. they begged their way eles passaram mendigando. they pay their way eles não têm dívidas. they put him in the way of success eles contribuíram para o seu êxito. this way! por aqui! to be in the family way estar grávida, esperando bebê. to get one’s (own) way obter, ganhar, fazer do próprio jeito, como quer. I got it my own way / fiz do meu jeito, fiz como queria. to give way a) dar passagem. b) dar vazão. c) ceder. they gave way / eles cederam, recuaram. to give way to a) sucumbir. b) dar prioridade a. to go all the way with concordar plenamente com. to go one’s way partir. to go one’s (own) way agir independentemente. to go out of the way a) dar(-se) ao trabalho de. b) fazer muito esforço para realizar algo. to go someone’s way favorecer alguém. to go the way of all flesh morrer. to go under way a) pôr-se em marcha, partir. b) fig estar em andamento. to have a way with saber lidar com, ter jeito. to have it both ways jogar dos dois lados. to have it one’s (own) way fazer, pensar do jeito que agrada a si próprio. let him have it his own way / deixe-o fazer o que ele quer. to have one’s way conseguir o que quer. to have way Naut estar em movimento. to look the other way a) desviar o olhar. b) não perceber. to lose one’s way perder-se, perder o caminho. he lost his way / ele perdeu-se, perdeu o caminho. to make one’s way a) ir para a frente, continuar (com dificuldade). b) progredir, alcançar o sucesso. they made their way / fig eles abriram o seu caminho, venceram. to make way a) dar lugar a. I made way for him / eu dei lugar a ele. b) progredir. she made way / ela venceu, progrediu. to set in one’s ways apegar-se a velhos hábitos. under way. a) a caminho, em marcha. b) fig em andamento. way off muito longe. Way of the Cross via-sacra. way up bem alto. we did/ had it all our own way fizemos o que queríamos. we took our way nós partimos. where there’s a will, there’s a way onde há uma vontade, há um meio. which way? por onde? which way did they go? / para/por onde foram eles?

* * *

1) (an opening or passageway: This is the way in/out; There's no way through.) droga

2) (a route, direction etc: Which way shall we go?; Which is the way to Princes Street?; His house is on the way from here to the school; Will you be able to find your/the way to my house?; Your house is on my way home; The errand took me out of my way; a motorway.) droga

3) (used in the names of roads: His address is 21 Melville Way.) ulica

4) (a distance: It's a long way to the school; The nearest shops are only a short way away.) droga, odległość

5) (a method or manner: What is the easiest way to write a book?; I know a good way of doing it; He's got a funny way of talking; This is the quickest way to chop onions.) sposób

6) (an aspect or side of something: In some ways this job is quite difficult; In a way I feel sorry for him.) sposób, wzgląd

7) (a characteristic of behaviour; a habit: He has some rather unpleasant ways.) zwyczaj

8) (used with many verbs to give the idea of progressing or moving: He pushed his way through the crowd; They soon ate their way through the food.)

- wayfarer

- pojadę autobusem albo zamówię taksówkę I’ll go by bus or call a taxi

- dziś albo jutro today or tomorrow

- to było w roku 1994 albo 1995 it was in 1994 or 1995

- albo… albo either… or

- albo on, albo ja it’s either him or me

- możesz wziąć albo jedną, albo drugą you can take either a. take either one or the other

- dojdziesz do stacji albo tędy, albo tamtędy you’ll get to the station this way or that way a. either way

- albo jest idiotą, albo prowadzi jakąś przemyślną grę either he’s a fool or he’s playing a very clever game

- coś będzie – albo wojna, albo rewolucja, albo jakaś zmiana something’s going to happen – either a war, a revolution, or some kind of change

- albo są niekompetentni, albo leniwi, albo jedno i drugie they are either incompetent or lazy, or both

- albo więcej or more

- zapłacił tysiąc złotych albo więcej he paid a thousand zlotys or more

- albo i lepiej pot. or more

- dostanie pięć lat albo i lepiej he’ll get five years or more

- albo i nie or not

- (on) przyjdzie albo i nie either he’ll come or he won’t (come)

- to ona albo i nie ona it’s her, or maybe (it’s) not

- albo co or something

- uciekali, jakbym był duchem albo co they made off as if I were a ghost or something

- albo co? pot. or what? pot.

- zakochałeś się albo co? are you in love or what a. something? pot.

- albo też or else

- wydali wszystkie pieniądze, albo też im je ukradli they’ve spent all their money, or else somebody’s stolen it

- już wyszedł, albo też nie słyszy telefonu he’s left or else he can’t hear the telephone

- dam ci 1000 złotych, albo nie, 900 I’ll give you 1000 zlotys, or maybe 900

- zabieraj się do pracy albo pożałujesz get to work, or you’ll be sorry

- albo ja wiem? I don’t really know?

- „tylko tyle?” – „albo to mało?” ‘only so much?’ – ‘why, isn’t that a. it enough?’

- albo, albo, kto nie jest z nami, ten przeciw nam make your choice – either you’re with us or you’re against us

* * *

* * *

or; albo... albo... either... or...; kup sok pomarańczowy albo wiśniowy buy (either) orange juice or cherry juice; wyjadę albo wieczorem, albo w nocy I'll either leave in the evening or at night; teraz albo nigdy (it's) now or never; albo jeden, albo drugi either one (or the other); może być albo jeden, albo drugi either (one) will do.

( w retorycznych pytaniach wyrażających wątpliwość) albo ja wiem? how should I know?; albo (to) mu źle? does he have any reason to complain?

- jest wielu znanych aktorów there are many well known actors

- nie ma nikogo, kto mógłby to zrobić there’s no one who could do it

- czy jest Bóg, czy go nie ma? does God exist, or not?

- był sobie kiedyś stary król there was a. lived once an old king

- nie było cię jeszcze wtedy na świecie this was before you were born

- kiedy mnie już z wami nie będzie euf. when I am no more a. I am no longer with you euf.

- myślę, więc jestem I think, therefore I am

- być albo nie być to be or not to be

- to dla nas być albo nie być this is our to be or not to be, this is our Waterloo

- nie ma już dla niej ratunku nothing can save her now

- jest wiele powodów do zadowolenia there’s good reason to be happy

- nie ma obaw a. strachu pot. ! no problem! pot., not to worry! pot.

- nie ma powodu do obaw there is no reason a. need to worry

- są sprawy, których nigdy nie zrozumiesz there are (certain) things that you’ll never understand

- nie ma co płakać/gadać it’s no use crying/talking (about it)

- nie ma co żałować (there’s) no need to be sorry

- nie ma co a. czego żałować it’s no great loss

- nie ma czemu się dziwić, że… it’s no surprise a. wonder that…

- nie ma o co się kłócić there’s nothing to quarrel about

- nie ma czym się martwić/czego się bać there’s nothing to worry about/to be afraid of

- nie ma z czego być dumnym (it’s) nothing to be proud of

- nie ma z czego się cieszyć/śmiać there’s nothing to rejoice/to laugh about

- „dziękuję za podwiezienie” – „nie ma za co” ‘thanks for the lift’ – ‘don’t mention it’ a. ‘you’re welcome‘

- „przepraszam, że panu przerwałem” – „nie ma za co” ‘sorry I interrupted you’ – ‘that’s all right’

- już cię/was nie ma! off with you!

- być w pracy/szkole to be at work/at school

- być w teatrze/na koncercie to be at the theatre/at a concert

- teraz wychodzę, ale będę w domu o piątej I’m going out now, but I’ll be home at five

- dzisiaj nie ma go w biurze he’s not in the office today

- w pokoju nikogo nie ma/nie było there is/was no-one in the room

- jest już piąta, a jego jak nie ma, tak nie ma it’s already five, and he’s still not here a. there’s still no trace of him

- „czy jest Robert?” – „nie, nie ma go, jest jeszcze w szkole” ‘is Robert in?’ – ‘no, he’s not, he’s still at school’

- „są jeszcze bilety na ostatni seans?” – „niestety, już nie ma” ‘do you still have tickets for the last showing?’ – ‘sorry, all sold out’

- czy będziesz jutro w domu? ‘will you be at home a. in home tomorrow?’

- kiedy (ona) będzie znowu w Warszawie? when will she be in Warsaw again?

- byłem wczoraj u Roberta/u babci I was at Robert’s/granny’s yesterday, I went to see Robert/granny yesterday

- był przy narodzinach swojej córki he was present at the birth of his daughter

- nigdy nie byłem w Rosji I’ve never been to Russia

- „skąd jesteś?” – „(jestem) z Krakowa/Polski” ‘where are you from?’ – ‘(I’m) from Cracow/Poland’

- „gdzie jesteś?” – „tutaj!” ‘where are you?’ – ‘(I’m) here!’

- „jestem!” (przy odczytywaniu listy) ‘here!’, ‘present’

- będąc w Londynie, odwiedziłem Annę when a. while I was in London I went to see Anna

- biblioteka jest w budynku głównym the library is in the main building

- w jednym pudełku jest dziesięć bateryjek there are ten batteries in a packet

- w domu nie było nic do jedzenia there was nothing to eat at home a. in the house

- co jest w tym pudle? what’s in this box?

- gdzie jest moja książka/najbliższa apteka? where’s my book/the nearest chemist’s?

- co jest dzisiaj na lunch? what’s for lunch today?

- wczoraj na kolację był dorsz there was cod for dinner yesterday

- „dużo masz tych ziemniaków?” – „oj, będzie” pot. ‘got a lot of those spuds?’ – ‘loads’ pot.

- będzie, będzie, więcej się nie zmieści pot. that’s plenty a. that’ll do, there’s no room for any more

- jest godzina druga po południu it’s two in the afternoon a. two p.m.

- nie ma jeszcze szóstej rano it’s not yet six a.m.

- zanim dotrzemy do domu, będzie ósma wieczorem/północ it’ll be eight p.m./midnight by the time we reach home

- był maj it was in May

- to było w grudniu 1999 it was in December 1999

- to było dawno, dawno temu this was a long, long time ago

- jest piękny ranek it’s a fine morning

- jest mroźno/upalnie it’s nippy/hot

- wczoraj był deszcz/mróz it was raining/freezing yesterday

- ciekawe, czy jutro będzie pogoda I wonder if it’s going to be fine tomorrow

- nie pamiętam dokładnie, to było dość dawno temu I can’t really remember, it was some time ago

- z niego jeszcze coś będzie he’ll turn out all right

- co z niego będzie? how will he turn out?, what will become of him?

- będzie z niego dobry pracownik he’ll be a good worker

- kuchmistrz to z ciebie nie będzie you’ll never make a chef

- z tych kwiatów nic już nie będzie these flowers/plants have had it pot.

- z naszych planów/wakacji nic nie będzie nothing will come of our plans/holidays

- nic z tego nie będzie it’s hopeless

- nic dobrego z tego nie będzie nothing good will come of it

- tyle pracy i nic z tego nie ma (he’s done) so much work and nothing to show for it

- koncert/egzamin jest jutro the concert/exam is tomorrow

- zebranie było w sali konferencyjnej the meeting was (held) in the conference room

- jutro nie będzie a. nie ma lekcji there are no classes tomorrow

- był do ciebie telefon there was a phone call for you

- czy były do mnie jakieś telefony? has anyone called me?

- był wypadek w kopalni there was an accident in the mine

- co będzie, jeśli nie zdasz egzaminu? what’s going to happen if you fail the exam?

- co będzie, jeśli ktoś nas zobaczy? supposing a. what if someone sees us?

- nie martw się, wszystko będzie dobrze don’t worry, it’ll be a. it’s going to be fine

- w życiu bywa rozmaicie you never know what life may bring

- opowiedziałem jej wszystko, tak jak było I told her everything just as it happened

- co ci/jej jest? what’s the matter with you/her?

- coś mi/jemu jest something’s the matter with me/him

- czy jemu coś jest? is anything the matter with him?

- nic mu nie będzie, to tylko przeziębienie he’ll be fine, it’s only a cold

- być na weselu/zebraniu to be at a wedding/meeting

- wczoraj byliśmy na przyjęciu we were at a reception yesterday

- być w liceum/na uniwersytecie to be at secondary school/at university

- być na studiach to be a student a. at college

- być na prawie/medycynie to study law/medicine

- był na trzecim roku anglistyki he was in his third year in the English department

- być na kursie komputerowym to be on a computer course

- być na wojnie to go to war

- być pierwszym/drugim to be the first/second to arrive

- był na mecie trzeci he came third

- czy był już listonosz? has the postman been a. come yet?

- być pod urokiem/wrażeniem kogoś/czegoś to be charmed/impressed by sb/sth

- być pod wpływem kogoś/czegoś to be under the influence of sb/sth

- prowadzić samochód, będąc pod wpływem alkoholu to drive while under the influence of alcohol

- być w ciąży to be pregnant

- być w dobrym/złym humorze to be in a good/bad mood

- nie być w nastroju do zabawy not to feel like going out a. partying

- być w doskonałej formie to be in excellent form a. in fine fettle

- być w strachu to be scared

- być w rozpaczy to be in despair

- bądźmy dobrej myśli let’s hope for the best

- jestem przed obiadem I haven’t had my lunch yet

- jestem już po śniadaniu I’ve already had breakfast

- był siedem lat po studiach he had graduated seven years earlier

- być po kielichu/po paru kieliszkach pot. to have had a drop/a few euf.

- być na diecie to be on a diet

- być na kaszce a. kleiku to be on a diet of gruel

- być na emeryturze/rencie to be on a pension

- sukienka jest do kolan the dress is knee-length

- wody było do kostek the water was ankle-deep

- firanka była do połowy okna the net curtain reached halfway down the window

- chwila nieuwagi i było po wazonie one unguarded moment and the vase was smashed to pieces

- jest już po nim/nas! it’s curtains for him/us! pot.

- jeszcze chwila i byłoby po mnie another instant and it would have been curtains for me a. would have been all up with me pot.

- być nauczycielem/malarzem to be a teacher/painter

- kiedy dorosnę, będę aktorem when I grow up, I’ll be an actor

- być Polakiem/Duńczykiem to be Polish/Danish

- borsuk jest drapieżnikiem the badger is a predator

- nie bądź dzieckiem! don’t be childish a. such a child!

- jestem Anna Kowalska I’m Anna Kowalska

- „cześć, to ty jesteś Robert?” – „nie, jestem Adam” ‘hi, are you Robert? a. you’re Robert, are you?’ – ‘no, I’m Adam’

- co to jest – ma cztery nogi i robi „miau”? what (is it that) has four legs and says ‘miaow’?

- była wysoka/niska she was tall/short

- jest autorką cenioną przez wszystkich she’s an author appreciated by all a. everybody

- mój dziadek był podobno bardzo przystojnym mężczyzną my grandfather is said to have been a very handsome man

- wciąż jest taka, jaką była za młodu she’s still her old self

- kwiaty były żółte i czerwone the flowers were yellow and red

- pizza była całkiem dobra the pizza was quite good

- pojemnik był z drewna/plastiku the container was made of wood/plastic

- z tych listewek byłby ładny latawiec these slats could make a fine kite

- wszystko to były jedynie domysły it was all only conjecture

- czyj jest ten samochód? whose car is this?, who does this car belong to?

- ta książka jest jej/Adama this book is hers/Adam’s, this is her/Adam’s book

- żona była dla niego wszystkim his wife was everything to him

- nie naśladuj innych, bądź sobą don’t imitate others, be yourself

- ta zupa jest zimna this soup is cold

- Maria jest niewidoma Maria is blind

- jesteś głodny? are you hungry?

- Robert jest żonaty/rozwiedziony Robert is married/divorced

- są małżeństwem od dziesięciu lat they’ve been married for ten years

- bądź dla niej miły be nice to her

- bądź tak dobry a. uprzejmy would you mind

- bądź tak miły i otwórz okno would you mind opening the window?

- czy byłaby pani uprzejma podać mi sól would you be kind enough a. would you be so kind as to pass me the salt?

- nie bądź głupi! don’t be a fool!

- cicho bądź! be quiet!

- być w kapeluszu/kaloszach/spodniach to be wearing a hat/rubber boots/trousers

- była w zielonym żakiecie/czarnym berecie she was wearing a green jacket/black beret, she had a green jacket/black beret on

- być za kimś/czymś (opowiadać się) to support sb/sth, to be for sb/sth

- byłem za tym, żeby nikomu nic nie mówić I was for not telling anyone anything

- dwa razy dwa jest cztery two times two is four

- ściany pokoju były pomalowane na różowo the walls of the room were painted pink

- dzieci, które są maltretowane przez rodziców children who are abused by their parents

- tak jest napisane w gazecie that’s what it says in the paper

- samochód będzie naprawiony jutro the car will be repaired by tomorrow

- to musi być zrobione do czwartku this must be done by Thursday

- sukienka była uszyta z czarnej wełenki the dress was made of black wool

- będzie pamiętał a. pamiętać tę scenę przez cały życie he will remember this scene all his life

- będziemy długo go wspominali a. wspominać we shall a. will long remember him

- co by się było stało, gdyby nie jego pomoc what would have happened if it hadn’t been for his help

- byłaby spadła ze schodów (omal nie) she almost fell down the stairs

- byłbym zapomniał! zabierz ze sobą śpiwór I almost a. nearly forgot! take a sleeping bag with you

- jest dopiero wpół do ósmej it’s only half past seven

- nie było co jeść there was nothing to eat

- za ciepło będzie ci w tym swetrze you’ll be too hot in this jumper

- byłoby przyjemnie zjeść razem obiad it would be nice to have lunch together

- wychodzić po zmierzchu było niebezpiecznie it was dangerous going out after dark

- nie kupić tego mieszkania będzie niewybaczalnym błędem not to buy that a. the flat would be an inexcusable mistake

- z chorym było źle/coraz gorzej the patient was bad/getting worse

- z dziadkiem jest nienajlepiej grandfather is poorly

- wszystko będzie na niego he’ll get all the blame

- żeby nie było na mnie I don’t want to get the blame

- na imię było jej Maria her name was Maria

- było dobrze po północy it was well after midnight

- będzie z godzinę/trzy lata temu an hour or so/some three years ago

- będzie kwadrans jak wyszedł he must have left fifteen minutes or so ago, it’s been fifteen minutes or so since he left

- do najbliższego sklepu będzie ze trzy kilometry it’s a good three kilometres to the nearest shop

- nie ma tu gdzie usiąść there’s nowhere here to sit

- w tym mieście na ma dokąd pójść wieczorem there’s nowhere to go at night in this town

- nie ma komu posprzątać/zrobić zakupy there’s no-one to clean/to do shopping

- nie ma z kim się bawić there’s no-one to play with

- trzeba było coś z tym zrobić something had to be done about it

- trzeba było od razu tak mówić why didn’t you say so in the first place?

- czytać można było tylko przy świecach one could read only by candlelight

- jest gorzej niż można było przypuszczać it’s worse than might have been expected

■ bądź zdrów! (pożegnanie) goodbye!, take care!

- być bez forsy/przy forsie pot. to be penniless/flush pot.

- być do niczego (bezużyteczny) [osoba, przedmiot] to be useless a. no good; (chory, słaby) [osoba] to be poorly a. out of sorts

- być może perhaps, maybe

- być może nam się uda perhaps we’ll succeed

- być może a. może być, że… it may happen that…

- być niczym [osoba] to be a nobody

- znałem ją, kiedy jeszcze była nikim I knew her when she was still a nobody

- być przy nadziei a. być w poważnym a. odmiennym a. błogosławionym stanie książk. to be in an interesting condition a. in the family way przest.; to have a bun in the oven euf., pot.

- było nie było (tak czy owak) when all’s said and done, after all; (niech się dzieje co chce) come what may, be that as it may

- było nie było, to już ćwierć wieku od naszego ślubu when all’s said and done a. after all, it’s twenty-five years since we got married

- było nie było, idę pogadać z szefem o podwyżce come what may, I’m going to the boss to talk about a rise

- było siedzieć w domu/nie pożyczać mu pieniędzy pot. serves you right, you should have stayed at home/shouldn’t have lent him money

- było nic mu nie mówić you should have told him nothing

- co będzie, to będzie whatever will be, will be

- co było, to było let bygones be bygones

- co jest? pot. what’s up? pot.

- co jest, do jasnej cholery? dlaczego nikt nie otwiera? what the hell’s going on? – why doesn’t anyone open the door? pot.

- co jest? przyjacielowi paru groszy żałujesz? what’s wrong? – can’t spare a friend a few pence? pot.

- coś w tym jest a. coś w tym musi być there must be something in it

- coś w tym musi być, że wszyscy dyrektorzy będą na tym zebraniu there must be something in it, if all the directors are going to the meeting

- jakoś to będzie things’ll a. it’ll work out somehow pot.

- nie ma co a. rady oh well

- nie ma co, trzeba brać się do roboty oh well, time to do some work

- nie ma co! well, well!

- mieszkanie, nie ma co, widne i ustawne well, well, not a bad flat, airy and well laid out

- ładnie się spisałeś, nie ma co! iron. well, well, you’ve done it now, haven’t you!

- nie ma (to) jak kuchnia domowa/kieliszek zimnej wódki nothing beats a. you can’t beat home cooking/a glass of cold vodka

- nie ma (to) jak muzyka klasyczna give me classical music every time

- nie ma to jak wakacje! there’s nothing like a holiday!

- nie może być! (niedowierzanie) I don’t believe it!, you don’t say!

- niech będzie! oh well!

- niech ci/wam będzie! have it your own way!

- niech mu/jej będzie! let him/her have his/her own way!

- niech tak będzie! (zgoda) so be it!

- tak jest! (owszem) (that’s) right!

- „to jest pańskie ostatnie słowo” – „tak jest, ostatnie” ‘is that your final word?’ – ‘yes, it is’, ‘that’s right’

- tak jest, panie pułkowniku/generale! Wojsk. yes, sir!

- to jest książk. that is, that is to say

- główne gałęzie przemysłu, to jest górnictwo i hutnictwo the main branches of industry, that is (to say) mining and metallurgy

* * *

* * *

jestem jesteś są; będę będziesz bądź

1. (= znajdować się w jakimś stanie l. miejscu) be; (= istnieć) exist, be there; być na diecie be on a diet; być na emeryturze be retired; jestem po robocie I'm finished l. done with work (for today); pewnego razu był sobie król... once upon a time there lived a king...; w ogrodzie były róże there were roses in the garden; w Galaktyce są miliardy gwiazd there are billions of stars in the Galaxy; ile ich jest? how many of them are there?; być w kinie be at the theater; być na wycieczce be on a trip; być w Warszawie be in Warsaw; być u babci na wsi be at grandma's house in the country; być z kimś sam na sam be one on one with sb; od świtu jestem na nogach I have been on my feet all day; Ewa jest na ostatnich nogach Eva is ready to drop l. dead on her feet; jesteś na drodze do zawału you are on the road to a heart attack; wszystko jest na swoim miejscu everything is in its place; to było nie na miejscu that was out of line; być na ustach całego miasteczka be on the lips of everyone in town; być jedną nogą na tamtym świecie have one foot in the grave; co dzisiaj będzie na obiad? what's for supper today?; wszystko jest pod ręką we have everything right at hand; być u steru przen. be at the wheel; no to jestem w domu (= zrozumiałem) that hits home; być w latach l. w leciech be up in one's years; być w sile wieku be in one's prime; być w opałach be in a bind; teraz wszystko jest w twoich rękach now everything is in your hands l. up to you; być w siódmym niebie be in seventh heaven; być w swoim żywiole be in one's element; być na zebraniu be at a meeting; być na wojnie be (fighting) in a war; być na studiach be at college; być na anglistyce be in the English Department; nigdy nie byłem w Chicago I've never been to Chicago; Adam jest pod pantoflem swojej żony Adam is henpecked; być nie w sosie be in a bad mood; jest gaz i woda we have gas and water; jestem takiego samego zdania I'm of the same opinion; jestem dobrej myśli I'm hoping for the best; jest mi u ciebie tak dobrze I feel so good at your place; jest mi głupio I feel stupid; to jest do niczego it's no good; być górą be on top; to nie jest czas po temu this is not the time for that; to nie jest mi na rękę this is inconvenient (for me); to nie jest po mojej myśli that's not what I intended l. what I had in mind; jestem pod wrażeniem I'm impressed; jestem bez pieniędzy I'm broke; jestem w ciąży I'm pregnant; Ewa jest przy nadziei przest. Eva is in the family way; jestem na służbie I'm on duty; byliśmy na spacerze we were taking a walk; dobrze wiesz, że jesteś na mojej łasce you know fully well that you're at my mercy; czy jesteś w stanie mnie zrozumieć? are you able to understand me?; jestem w dobrym humorze I'm in a good mood; byliśmy w kłopocie, co zrobić z... we couldn't figure out what to do with...; Ewa przez moment była w rozterce for a moment Ewa was in a dilemma; Ewa jest z Adamem w przyjaźni Ewa is friends with Adam; po czyjej jesteś stronie? whose side are you on?; Adam jest w porządku Adam is OK l. alright; to nie jest w moim guście that's not my style; jestem na bakier z gramatyką I haven't a clue about grammar; z teściową jestem na złej stopie I'm on bad terms with my mother-in-law; z prezesem jestem na ty I'm on a first name basis with the president; jestem za reformą I'm for the reform; oni są z sobą za pan brat they are on familiar terms; jestem z Ewą po słowie przest. I'm engaged to Eve.

2. ( część orzeczenia imiennego) jestem studentem I am a student; byłam piosenkarką I was a singer; będę generałem I will be a general; ta dziewczyna jest ładna that girl is pretty; samochód jest ojca that's father's car; ten długopis nie jest mój this pen isn't mine; bądź zdrów! get well!; jesteś dla mnie niczym! you mean nothing to me; on nie był sobą he wasn't himself; dwa razy dwa jest cztery two plus two is l. equals four.

3. ( w zdaniach bezosobowych) (= zdarzać się) jest piękny dzień it's a beautiful day; był kwiecień it was April; było to dość dawno it was l. happened quite a long time ago; był do ciebie telefon you had a call; było już późno it was getting late; nie ma co jeść there's nothing to eat; będzie z godzinę temu, jak... it's been an hour since...; a co będzie ze mną? what will happen to me?; ciekaw jestem, co z niego będzie I'm curious (about) what will become of him; jeżeli tak jest if it is so; być może maybe, perhaps; co będzie, to będzie come what may; co było, to było let bygones be bygones; jakoś to (w końcu) będzie thing's will turn out fine (in the end); co ci jest? what's wrong l. the matter with you?; z tej mąki nie będzie chleba it's hopeless; nie może być that's impossible; jest już po nim it's too late for him; he's done for; he's a goner l. a has-been; co było, a nie jest, nie pisze się w rejestr what's done is done; tak jest! exactly!, precisely!, that's right; wojsk. yes, sir!; to jest (= czyli) that is; było nie było whatever happens; no matter what (happens).

czasownik posiłkowy

1. tylko będę będziesz itd. ( w formach czasu przyszłego) will (be); będę pamiętał o tym I'll remember that; dzieci będą w ogrodzie the kids will be in the garden; będziemy śpiewać kolędy we're going to sing carols.

2. ( w formach strony biernej) dom był sprzedany za... the house was sold for...; jesteś obserwowany you are being watched; droga jest już naprawiona the road has been repaired.

- taki samochód/takie zwierzę such a car/an animal

- taka pogoda such weather

- tacy osobnicy such individuals

- nigdy o czymś takim nie słyszałem I’ve never heard of such a thing

- dziewczyna taka, jak ty a girl like you

- takie wartości jak prawda i miłość such values as truth and love

- on nie jest taki, jak myślisz he’s not the kind of person you take him for a. you think he is

- z ciebie taki sam znawca jak ze mnie iron. you’re no more of an expert than I am

- naucz się akceptować świat takim, jaki on jest you must learn to accept the world as it is

- sytuacja jest taka, że nikt nie może być pewnym jutra the situation is such that no one can be certain of tomorrow

- jest taki mróz, że nie chce się wychodzić z domu it’s so cold that one doesn’t even want to go out

- taki jak such as

- duże miasta, takie jak (na przykład) Kraków i Wrocław large cities, such as Cracow and Wrocław

- tacy to zawsze mają szczęście people like that are always lucky

- w taki sposób this way

- w taki sposób, że… in such a way a. manner that…

- w taki czy inny sposób somehow or other, one way or another

- coś takiego something like that

- coś takiego niebieskiego something blue

- coś takiego! (zdziwienie, oburzenie) well, well!; well, I never! przest.

- jeden taki a. taki jeden pot. some guy pot.

- kręciła się tu jedna taka some woman was hanging around here

- jeden taki próbował, ale mu się nie udało some a. one guy did try, but he wasn’t successful

- taki miły/piękny so nice/beautiful

- taki wspaniały widok such a magnificent view

- on jest taki gruby/wysoki (z towarzyszącym gestem) he’s this fat/tall

- dom jest duży, a takiego właśnie potrzebujemy the house is large, which is just what we need

- jest taka ładna, jak dawniej she’s as pretty as ever

- taki sam the same

- dwie kobiety w takich samych sukienkach two women wearing the same dress

- taki sam samochód jak mój the same car as mine

- zwyczajna torba, taka papierowa an ordinary bag, a paper one

- jakiś taki a. taki jakiś (nieswój) pot. out of sorts GB

- była jakaś taka zakłopotana she was kind of embarrassed

■ jako taki (sam w sobie) as such

- jest małoletni i jako taki nie może dziedziczyć domu he is a minor and as such he cannot inherit the house

- taki a taki such and such; (osoba) so-and-so

- pani taka a taka Ms so-and-so

- takiego a takiego dnia, o takiej a takiej godzinie on such and such a day at such and such an hour

- taki czy inny a. owaki a. siaki (obojętnie jaki) whatever kind

- takie czy inne książki (różne) books of one sort or another

- taki gips a. takie buty pot. so that’s how it is! a. the way it is! a. the way things are! pot.

- taki owaki euf. so-and-so euf.

- ty taki owaki/taka owaka! you so-and-so!

- taki sobie pot. so-so, fair-to-middling

- takiego! wulg. (z towarzyszącym gestem) (odmowa) up yours! wulg., get stuffed! GB wulg.

- dopóty ją błagał, aż się zgodziła he kept begging her until a. till she agreed

- poczekaj, aż wrócę wait until a. till I get back

- czekają, aż (on) umrze they are waiting until he dies a. for him to die

- nie czekając, aż ogień się rozprzestrzeni, wezwała straż she called the fire brigade GB fire department US before the flames had a chance to spread

- aż w końcu a. aż wreszcie until at last

- aż tu (nagle) all of a sudden, suddenly

- opalała się w ogrodzie, aż tu nagle jak nie lunie she was sunbathing in the garden, when all of a sudden the rain came pouring down

- rozmawiamy sobie, aż tu słyszę: ktoś woła there we were talking, when all of a sudden I heard someone calling

- pioruny waliły, aż cały dom trząsł się the thunder was so loud that the whole house trembled

- wrzeszczał, aż uszy puchły he was screaming his head off

- ziewnął, aż mu żuchwa zatrzeszczała he yawned so widely that his jaws cracked

- do najbliższej wioski jest aż dwadzieścia kilometrów it’s as far a. as much as twenty kilometres to the nearest village

- zatrzymał się aż pod lasem he got as far as the forest before he stopped

- nie sądziłem, że granice miasta sięgają aż tak daleko I didn’t realize the town borders reached so far

- aż po czubek głowy right to the top of one’s head

- aż po szyję right up to the neck

- aż do samego ministra right up to the minister himself

- od sprzątaczki aż po dyrektora from the cleaner (right) up to the director

- od prezesa wielkiej firmy aż do właściciela małego warsztatu from the president of a large company right down to the owner of a small workshop

- aż do jego śmierci w 1887 roku (right up) until his death in 1887

- aż do czasu uchwalenia budżetu until such time as the budget is passed

- nie było go w Warszawie aż do lipca he was away from Warsaw right up until July

- spał aż do południa he didn’t get up before noon, he slept until a. till noon

- obiecał jej wierność aż po grób he promised her he would remain faithful to the grave a. until death

- aż dziewięciu uczniów as many as a. no fewer than nine pupils

- aż 70% as much as a. no less than 70 per cent

- „to będzie kosztować 2000 złotych” – „aż tak dużo?” ‘it’s going to cost 2,000 zlotys’ – ‘as much as that?’

- aż za dużo more than enough

- nie powinieneś aż tyle pracować you shouldn’t work as much as that

- pola aż złote od dojrzewającej pszenicy fields positively golden with ripening wheat

- bogactwo aż kapie incredible wealth a. wealth dripping out of their ears

- w domu aż pachnie od czystości it’s so clean in the house that you could eat your dinner off the floor

- był ostrożny aż do przesady he was unduly a. exaggeratedly cautious

- opowieść przejmująca aż do bólu a painfully gripping a. poignant story

- było zimno aż nie do wytrzymania it was unbearably cold

- uczuł taki zawrót głowy, że aż się zachwiał na nogach he felt so dizzy that he swayed on his legs

- aż do skutku for as long as it takes, to the bitter end

- będziemy negocjować aż do skutku we’ll continue negotiations until we get what we want

- zajadał, że aż miło the way he was eating it was a pleasure to watch

- ciemno/zimno (że) aż strach terribly a. awfully dark/cold

- aż strach pomyśleć it doesn’t bear thinking about, one shudders to think

- aż nadto more than enough

- trunków było aż nadto there was more than enough to drink

- jest aż nadto powodów, żeby wątpić w jego obietnice there’s more than enough reason for doubting his promises

- dziewczyna aż nadto uprzejma an exceedingly polite girl

- aż nadto dobrze only too well

- znała go aż nadto dobrze she knew him too well

- aż taki a. aż tak głodny/gruby so a. that hungry/fat

- on nie jest aż taki beznadziejny he’s not that hopeless

- wcale nie jest aż tak zimno it’s not that cold

* * *

* * *

till, until; poczekaj, aż przyjdę wait till I come.

1. (wzmacnia, uwydatnia, poprzedzając wyrażenia z przyimkami) as... as..., as far as, as many as, as much as; till, until; all the way; dojechać aż do granicy go l. drive as far as the border, go l. drive all the way to the border; pracować od świtu aż do nocy work all day long, work from dawn till dusk; przywieźć coś aż z Los Angeles bring sth all the way from Los Angeles; posunąć się aż do kradzieży go so far as to steal; nie budzić aż do ostatniej chwili not wake up until the very last moment.

2. (uwydatnia znaczenie, poprzedzając poszczególne części mowy) pochodzić aż z czasów rzymskich date as far back as the Roman times; wypić aż pięć piw drink as many as five beers.

3. ( w utartych połączeniach) aż miło posłuchać it's a pleasure to listen; aż strach pomyśleć one shudders to think; aż do końca until the end; to the bitter end; aż do till, until, up to, as late as, as far back as.

* * *

Gen.pl. dróg

1. (= trakt) road; główna droga main road; boczna droga side road, by-road; droga publiczna public road; droga dojazdowa access road; skrzyżowanie dróg intersection, junction, crossroads; szeroka/wąska droga broad/narrow road; wyboista/równa droga bumpy/smooth road; gęsta sieć dróg extensive road network; zły stan dróg bad condition of the roads; droga bita macadam, macadamized road; droga gruntowa dirt road; swoją drogą nie masz racji while we are at it, you're wrong; to swoją drogą that's a different story; być na rozstajnych drogach be at crossroads; rozbój na prostej drodze barefaced robbery; wszystkie drogi prowadzą do Rzymu all roads lead to Rome.

2. (= szlak) route, way, track; przewozić towary drogą morską/powietrzną/lądową transport goods by sea/air/land; droga żelazna przest. railroad; droga startowa lotn. runway; droga hamowania braking distance, stopping distance; droga strategiczna strategic route; drogi oddechowe anat. respiratory tract; drogi żółciowe anat. bile ducts; drogi łzowe anat. lacrimal ducts, lachrymal ducts; Droga Mleczna astron. Milky Way; przekazywać wiadomości drogą radiową transmit messages by radio; zgodzę się na to w drodze wyjątku I'll agree to that by way of exception; in that case I'll make an exception; być na drodze do sławy be on the road to fame; moje plany wakacyjne są na dobrej drodze my vacation l. holiday plans are on the right track; pójść niewłaściwą drogą go the wrong way, take the wrong path; kpisz, czy o drogę pytasz? pot. and I'm supposed to believe you don't know a thing about it?; nie tędy droga that's not the way to do it.

3. (= trasa) way; zmyliłem drogę I lost my way; nadłożyć drogi take a roundabout way; czy może pani wskazać mi drogę do muzeum? can you show me the way to the museum?, which way to the museum, please?; dlaczego zawróciłeś z raz obranej drogi? why have turned back from the path you took?; tędy wiodła jedyna droga ucieczki that was the only escape (route); dalsza droga prowadzi przez Francję i Hiszpanię do Portugalii then you have to travel through France and Spain to Portugal; droga wolna kol. the coast is clear; (rób, jak chcesz -) wolna droga! do as you please; suit yourself; it's a free country; klasztor był o jakieś dwie godziny drogi stąd the monastery was some two hours away; pięć minut drogi stąd piechotą five minutes' walk from here; pięć minut drogi stąd samochodem five minutes' drive from here; to jest kawał drogi stąd that's a long way from here; odciąć komuś drogę odwrotu t. przen. cut off sb's escape route; torować sobie drogę do sukcesu pave one's way to success; stawać komuś na drodze stand in sb's way l. path; schodzić komuś z drogi get out of sb's way; zatrzymać się w pół drogi stop half way there; zamknąć komuś drogę do kariery block l. stand in the way of sb's career, close the door on sb's career.

4. (= podróż) journey, travel, voyage; droga powrotna return journey; ruszyć w drogę depart, set off l. out; pot. hit the road; być gotowym do drogi be ready to set off l. out; odpoczywać po długiej drodze rest after a long journey; jestem w drodze od trzech dni I have been on the road for three days; odbyć drogę pieszo travel on foot; Droga Krzyżowa rz.-kat. the Way of the Cross, the Stations of the Cross; droga krzyżowa przen. bearing one's cross; dziecko jest w drodze child is on the way; po drodze wstąp do nich drop in on them on your way; w drodze do domu on the way home; krzyżyk na drogę good riddance (to bad rubbish); it's your funeral; it's no skin off my nose l. back; szerokiej drogi! have a safe journey l. trip!; w drogę! let's go!, move!; z drogi! get out of my way!; komu w drogę, temu czas I, we, etc. must be off; it's high time I, we, etc. went; we should be going soon l. getting along now; it's about time I, we, etc. left l. hit the road l. trail.

5. (= metoda działania) way; nie sądzę, żeby to była właściwa droga do pozyskania przychylności dziekana I don't think this is the right way to get the dean's support; osiagnął te wyniki drogą żmudnych badań he obtained these results after painstaking research; przekazać coś drogą służbową communicate sth through official channels; rozstrzygnąć spór na drodze prawnej settle a matter by legal action; rozstrzygnąć spór na drodze sądowej settle a matter in court; dochodzić swoich praw na drodze sądowej seek justice in court; kroczyć swoją własną drogą take one's own road; chodzić własnymi drogami follow one's own path; ona nie może znaleźć drogi do swojej córki she can't get through to her own daughter; sprowadzać kogoś na złą drogę lead sb astray.

6. fiz. path.

Gen. - giej dear, love, honey; ależ moja droga, nie masz racji but my dear, you're quite wrong l. mistaken; zrobię wszystko dla mojej najdroższej I'll do anything for my love.

joke, книж. jest

разг. lark

(номер) trick

подхвърлям шега crack a joke

подмятаме си шеги bandy jokes

изигравам шега на play a trick on

лоша/груба шега a practical joke

груба шега horseplay

изигравам някому лоша шега play a practical joke on s.o.

правя си шега за нечия сметка put a joke on s.o.

на шега in fun/jest, by way of a joke, for a lark, for fun, in sport

не на шега in (good) earnest

това не е шега it is no laughing matter, it is nothing to laugh at

не е шега работа it's no trifle, it's no joke doing that

разбирам от шега know how to take a joke

не ми е до шега I'm in no laughing mood

с него шега не бива he is not (a man) to be trifled with, you must mind your P's and Q's with him

обръщам всико на шега make a joke of everything

шега та на страна no kidding, without joking, joking/jesting apart, but seriously

* * *

шега̀,

ж., -ѝ joke, книж. jest; разг. lark; ( номер) trick; Господ и на \шегаата помага you may succeed when you least expect it; груба \шегаа horseplay; изигравам \шегаа на play a trick on; казах го само на \шегаа I only said it in sport; лоша/груба \шегаа a practical joke; на \шегаа in fun/jest, by way of a joke, for a lark, for fun, in sport; не е \шегаа работа it’s no trifle, it’s no joke doing that; it’s no mean feat; не ми е до \шегаа I’m in no laughing mood; не на \шегаа in (good) earnest; обръщам всичко на \шегаа make a joke of everything; подмятаме си \шегаи bandy jokes; подхвърлям \шегаа crack a joke; правя си \шегаа за нечия сметка put a joke on s.o.; разбирам от \шегаа know how to take a joke; с него \шегаа не бива he is not (a man) to be trifled with, you must mind your P’s and Q’s with him; това беше само на \шегаа it was meant only for a tease; това не е \шегаа it is no laughing matter, it is nothing to laugh at; \шегаата настрана no kidding, without joking, joking/jesting apart, but seriously.

* * *

joke ; lark (номер); fun ; jest (книж.); pleasantry ; quiz {kwiz}; trick ; waggery ; it is no laughing matter - това не е шега; no kidding - шегата настрана

* * *

- dobrze utrzymany ogród a well-kept garden

- dobrze/lepiej płatna praca a well-/better-paid job

- dobrze wychowane dziecko a well-behaved child

- dobrze mi radzisz that’s good a. sound advice

- dobrze postąpiłeś a. zrobiłeś you did the right thing

- chciał dobrze, ale nie wyszło he meant well, but it didn’t work out

- lepiej być nie może/mogło things a. it couldn’t be/couldn’t have been better

- nie lepiej byłoby poczekać trochę (z tym)? wouldn’t it be better to wait a bit (with that)?

- w nowej szkole szło mu całkiem dobrze he was doing quite well in the new school

- dobrze ci w zielonym/tej sukience you look good in green/that dress

- lepiej/najlepiej jej w niebieskim blue suits her better/best

- dobrze wygląda w tym garniturze he looks good in that suit

- równie a. zupełnie dobrze mógłby studiować w Paryżu he could just as well study in Paris

- dobrze jest mieć inne rozwiązanie w zapasie it’s good a. advisable to have a back-up solution

- jeśli dobrze pójdzie if all a. everything goes well

- dobrze mówię?pot. am I right?

- mieć dobrze w głowie to have one’s head screwed on the right way

- nie mieć dobrze w głowie to be not right in the head pot.

- najlepiej będzie, jeśli… it’ll be best if…

- zrobił to najlepiej jak potrafił he did it as well as a. as best he could

- dobrze skrojony garnitur a well-tailored a. well-cut suit

- dobrze się uczyć to be a good student, to do well at school

- dobrze się znać na czymś to know quite a bit a. (quite) a lot about sth

- dobrze mu wygarnęłapot. she gave him a good bawling-out a. rollicking GB

- wszystko wie/wiedział lepiej he always knows/knew better

- mówiła po niemiecku lepiej niż ja a. ode mnie she spoke German better than me

- dobrze się znamy we know each other well

- on dobrze wie, co mu grozi he’s well aware of a. knows very well what could happen to him

- dobrze wiesz, o co mi chodzi! you know very well what I mean!

- trzeba by dobrze się zastanowić we/you need to think about it (very) carefully

- przeszedł ciężką operację, ale już jest z nim dobrze he underwent a serious operation, but he’s recovered now a. he’s doing well now

- urlop dobrze ci zrobi it’ll do you good to have a holiday

- poranna gimnastyka dobrze mi robi morning exercise a. a morning workout does me (a power a. world of) good

- dobrze mi tutaj, nigdzie nie idę I’m fine right here, I’m not going anywhere

- z nikim mi nie było tak dobrze, jak z tobą nobody ever made me feel as good as you did

- tobie to dobrze, nie musisz chodzić do pracy you’re lucky, you don’t have to go to work

- gdzie ci będzie lepiej niż tu? where would you be better off than here?

- dobrze usposobiony człowiek a good-natured a. an amenable person

- dobrze komuś życzyć to wish sb well

- wszyscy wypowiadali się o nim bardzo dobrze everyone spoke very well of him

- dobrze jest mieć sąsiadów it’s good to have neighbours

- byłoby dobrze, gdyby zechciał się pan nią zająć it would be good if you could take care of her

- on się żeni – to dobrze he’s getting married – good for him a. that’s good

- uda im się wygrać, to dobrze, nie uda się, to drugie dobrze if they win, all well and good, and if they don’t, then it doesn’t matter a. then too bad

- to nie jest dobrze widziane it isn’t done, it’s frowned upon

- nie będzie dobrze widziane, jak przyjdziesz bez uprzedzenia it won’t go down (too) well if you turn up without warning

- przychodzenie bez uprzedzenia nie jest dobrze widziane it isn’t the done thing a. it’s frowned upon to turn up without warning

- bawełnę dobrze się prasuje cotton irons well a. is easy to iron

- tę książkę dobrze się czyta this book is a good read, the book reads well

- jest dobrze po pierwszej/po północy it’s well past one/after midnight

- wstać dobrze przed świtem to get up well before sunrise a. dawn

- dobrze się naszukaliśmy tego domu we spent hours trying to find the right house

- no, dobrze, zgadzam się well, all right, I agree

- niech mi pan nie przerywa, dobrze? don’t interrupt me, okay?

- jak tylko będę wiedział, zadzwonię, dobrze? I’ll call as soon as I find out, okay?

- no dobrze, to nie pójdziemy okay, so we won’t go

- no dobrze, (ale) nie musisz tak krzyczeć okay, you don’t have to shout like that

- dobrze, dobrze! all right, all right!; okay, okay! pot.

- dobrze, dobrze, już idę! okay, okay a. all right, all right, I’m going!/I’m coming

- „ile razy mam ci mówić?” – „dobrze, dobrze!” ‘how many times do I have to tell you?’ – ‘okay, okay!’

- dobrze, dobrze, zobaczymy, jak ty sobie poradzisziron. yeah, yeah, we’ll just (wait and) see how (well) you do pot., iron.

- „jak się nazywa stolica Urugwaju?” – „Montevideo” – „dobrze!” ‘what’s the capital of Uruguay?’ – ‘Montevideo’ – ‘right! a. good!’

- dobrze, oby tak dalej well done, keep it up

- no dobrze, ale pani tak mówi, bo nie chce być szczera all right a. okay, but, you’re saying that because you don’t want to be honest

- dobrze, dobrze, pożartowaliśmy, a teraz do rzeczy all right a. okay, we’ve had our joke a. a laugh, let’s get down to business

- dobrze już, nie płacz there, there a. there, now, don’t cry

- lepiej już wychodź, bo się spóźnisz you’d better go, or you’ll be late

- lepiej się zastanów you’d better think about it

- powiedzieli mu, żeby się lepiej przyznał they told him he’d better own up a. confess

- dziesięć lat albo i lepiej a. jak nie lepiej ten years or even more

■ dobrze zbudowany well-built

- być dobrze z kimś pot. to be on good terms with sb

- być z kimś (jak) najlepiej to be the best of friends a. on the best of terms with sb

- być z kimś nie najlepiej to not be on very good terms with sb

- wyjść na czymś dobrze/lepiej/najlepiej pot. to come off well/better/best out of sth

- mieć się dobrze (być bogatym) to be well-off; (być zdrowym) to be a. feel well

- mieć dobrze w głowie a. czubie to be well away a. far gone pot.

- robić komuś dobrze euf. to make sb feel good euf.

- jest z nią dobrze she’s fine

- już jest z nią lepiej she’s feeling better now

- było z nią nie najlepiej she wasn’t feeling too good

- zrobiło mu się lepiej pot. he felt better

- dobrze ci/mu/jej tak pot. it serves you/him/her right

- nie ma tak dobrze pot. it doesn’t work like that a. that way, it’s not as simple a. easy as that

- lepiej nie mówić pot. it doesn’t bear talking about

- lepiej późno niż wcale a. nigdy przysł. better late than never przysł.

* * *

comp; lepiej; adv

* * *

all right!, fine!, OK!

lepiej

1. (= prawidłowo, dokładnie, pozytywnie, umiejętnie, ładnie, zdrowo, życzliwie) well; dobrze ci tak mówić that's easy for you to say; dobrze coś sprzedać sell sth at a profit; dobrze komuś z oczu patrzy sb looks honest, sb looks like a good l. an honest person; dobrze komuś życzyć wish sb well; dobrze mu/ci tak! (it) serves him/you right!; dobrze odżywiony t. euf. well-fed; dobrze płatny well-paid; dobrze poinformowany well-informed; dobrze się bawić have fun, have a good time; dobrze się na czymś znać know sth well, know sth inside out, be knowledgeable about sth; dobrze się uczyć be a good student; dobrze ubrany well-dressed; dobrze wychowany well-mannered, well-behaved, well-brought-up; dobrze wyglądać look good; dobrze znany well-known; dobrze, że... it's a good thing (that)..., fortunately,...; coś komuś dobrze robi sth does sb good; jak l. jeśli wszystko dobrze pójdzie if all l. everything goes well; komuś dobrze poszło (w czymś) sb did well (at l. in sth); komuś się dobrze powodzi sb is well off, sb is doing well; komuś w czymś dobrze ( w stroju) sth suits sb (well), sth looks good on sb; ktoś ma się dobrze sb is (doing) well; wszystko dobre co się dobrze kończy all's well that ends well; znać się dobrze know each other well.

2. (= znacznie) well; dobrze po północy well after midnight; dobrze ponad normę well above normal.

1 joke (ocurrencia, chiste).

gastar una broma a alguien to play a joke/prank on somebody

en o de broma as a joke

bromas aparte joking apart

entre bromas y veras half joking

fuera de broma joking apart

no estar para bromas not to be in the mood for jokes

tomar algo a broma not to take something seriously

ni en o de broma no way, not on your life

me salió la broma por 800 euros (informal) (Irónico) it cost me the tidy sum of 800 euros

broma de mal gusto bad joke

broma pesada nasty practical joke

2 shipworm.

3^rd person singular (él/ella/ello) present indicative of spanish verb: bromar.

2^nd person singular (tú) Imperative of Spanish verb: bromar.

* * *

► nombre femenino

1 joke

■ no es broma I'm not joking, it's not a joke

\

bromas aparte joking apart

decir algo en broma to joke about something

■ lo decía en broma I was joking

entre bromas y veras half jokingly

gastar una broma a alguien to play a joke on somebody

no estar para bromas not to be in the mood for messing about

tomar algo a broma to treat something as a joke, not take something seriously

broma de mal gusto sick joke

broma pesada practical joke

* * *

* * *

1) (=cachondeo)

2) (=chiste) joke

3) Caribe, Cono Sur (=decepción) disappointment; (=molestia) vexation, annoyance

4) (Zool) shipworm

* * *

a) ( chiste) joke

b) (fam & iró) ( asunto) business (colloq)

* * *

= lark, joke, hoax, practical joke, prank, caper, wisecrack, joking, teasing.

Ex. He applied for the director's job in Earnscliffe library -- almost as a lark, for he did not think he had a chance of getting it.

Ex. Stories range from one-sentence statements we call jokes and wise sayings, through gossip to the most profound and complicated structures we call novels and poems and plays.

Ex. This article examines several controversial cataloguing problems, including the classification of anti-Semitic works and books proven to be forgeries or hoaxes.

Ex. The author shows that manufactured practical jokes such as the whoopie cushion, squirting flower and fake animal feces are being used, carnivalistically and humorously, as a conscious and unconscious comment on larger social situations.

Ex. The writer discusses the pranks and lies that are practiced on April Fools' Day around the world.

Ex. Who was the mastermind of the Watergate caper & for what purpose has never been revealed.

Ex. A crowd-pleaser at any tournament, Didrikson played to the gallery with wisecracks and displays of athleticism.

Ex. In some instance the joking or teasing is only verbal, in others it includes horseplay; in some it includes elments of obscenity, it others not.

Ex. In some instances the joking or teasing is only verbal, in others it includes horseplay; in some it includes elments of obscenity, it others not.

----

* ¿lo dices en broma? = you must be kidding!.

* blanco de las bromas, el = butt of jokes, the.

* broma pesada = practical joke.

* bromas = bantering, ribbing.

* caer en una broma = fall for + it.

* creerse una broma = fall for + a joke, fall for + it.

* de broma = humorously, teasingly.

* en broma = teasingly.

* gastar bromas = prank, banter.

* gastar gromas = play + pranks.

* hacer bromas = banter.

* ¿lo dices en broma? = you must be joking!.

* medio en broma = tongue-in-cheek.

* no ser broma = be no joke.

* * *

a) ( chiste) joke

b) (fam & iró) ( asunto) business (colloq)

* * *

* * *

1 (chiste) joke

hacerle or gastarle una broma a algn to play a (practical) joke on sb

déjate de bromas stop kidding around ( colloq)

no estoy para bromas I'm not in the mood for jokes

una broma que tuvo trágicas consecuencias a practical joke which ended in tragedy

fuera de broma(s) or bromas aparte joking apart

lo dije de or en broma I was joking, I said it as a joke o in jest

lo dijo medio en serio, medio en broma she said it kind of half serious, half joking

¿que vaya yo a decírselo? ¿estás de broma? me go and tell him? are you kidding? ( colloq)

entre bromas y veras half-jokingly

ni en broma no way ( colloq)

¿vas a aceptar el trabajo? — ni en broma are you going to take the job? — no way! o not on your life!

2 ( fam iró) (asunto) business ( colloq)

la bromita nos costó un dineral that little business o episode o affair cost us a fortune

B ( Náut) shipworm

* * *

◊ déjate de bromas stop kidding around (colloq);

* * *

broma¹ nf

1. [ocurrencia, chiste] joke;

gastar una broma a alguien to play a joke o prank on sb;

en o [m5] de broma as a joke;

tomar algo a broma not to take sth seriously;

no estar para bromas not to be in the mood for jokes;

estás de broma, ¿no? you must be joking!;

hoy estoy con ganas de broma I'm in a mischievous mood today;

entre bromas y veras half-jokingly;

fuera de broma, bromas aparte joking apart;

ni en o [m5] de broma no way, not on your life;

no se lo digas ni en broma don't you even think about telling her;

no aceptaremos ni en broma no way will we accept

broma pesada nasty practical joke

2. Fam Irónico [cosa cara]

3. Fam [contrariedad] pain;

el aeropuerto estaba cerrado y no pudimos salir – ¡menuda broma! the airport was closed and we were stranded – what a pain!

4. Ven Fam [objeto] thing, Br effort;

¿para qué sirve esa broma? [en aparato] what's that thing for?;

me gusta esa broma que llevas puesta that's a very nice little affair you're wearing

broma² nf

* * *

f joke;

en broma as a joke;

entre bromas y veras half joking;

bromas aparte joking apart;

gastar bromas play jokes;

estaba de broma he was joking;

tomar algo a broma take sth as a joke;

no estoy para bromas I’m not in the mood for jokes

* * *

broma nf

1) chiste: joke, prank

2) : fun, merriment

en broma : in jest, jokingly

* * *

broma n joke

παραπαίζω

jest by the way: pres ind mp 2nd sg

παραπαίζω

jest by the way: pres ind act 3rd sg

παραπαΐζει, παραπαίζω

jest by the way: pres ind mp 2nd sg

παραπαΐζει, παραπαίζω

jest by the way: pres ind act 3rd sg

παραπαίω

strike on the side: aor part act neut nom /voc /acc pl

παραπαίω

strike on the side: aor part act masc acc sg

παραπαίζω

jest by the way: aor part act neut nom /voc /acc pl

παραπαίζω

jest by the way: aor part act masc acc sg

παραπαΐσαντα, παραπαίζω

jest by the way: aor part act neut nom /voc /acc pl

παραπαΐσαντα, παραπαίζω

jest by the way: aor part act masc acc sg

- droga asfaltowa/tłuczniowa a tarmac/macadam road

- polna droga a cart a. field track, a bypath

- boczna droga a byway, a side road

- główna droga (w mieście, między miastami) a main road; (przelotowa, krajowa) a trunk road GB, a highway US

- droga wyłącznie dla rowerów a cycle track

- droga z pierwszeństwem przejazdu/podporządkowana a road with/without right of way

- droga gruntowa a dirt road, a track

- skrzyżowanie dróg a crossroads

- droga publiczna/prywatna/dojazdowa a highway/private road/access a. service road

- droga bez przejazdu a blind alley, a cul-de-sac

- droga szybkiego ruchu a. ekspresowa a dual carriageway a. clearway GB, a freeway US

- znak „roboty na drodze” a ‘Roadworks’ sign

- droga wiedzie a. prowadzi a. biegnie ku rzece the road leads to the river

- droga skręca w lewo the road turns left

- droga rozwidla się the road forks

- proszę jechać dalej tą drogą i skręcić w lewo przy zrujnowanej stodole go straight ahead and turn left at the derelict barn

- droga karawanowa a caravan route

- podróżować drogą morską/lotniczą/kolejową to travel by sea/by air/by rail

- podróżować drogą lądową to travel overland

- transportować coś drogą powietrzną to transport sth by air

- odkryć nową drogę morską to discover a new sea route

- iść/jechać okrężną drogą to take a circuitous a. roundabout route

- nałożyć a. nadrobić drogi to go the long way round

- po drodze (na trasie) [odwiedzić, zrobić zakupy, spotkać] on the a. one’s way, along the way; przen. (przy okazji) [nauczyć się, poznać] along the way

- po a. w drodze do Dublina on the way a. en route to Dublin

- na pocztę jest mi nie po drodze the post office is out of my way

- nam było z nim nie po drodze przen. we went our separate ways

- pytać kogoś o drogę na dworzec to ask sb the way to the railway station

- znać drogę/nie znać drogi (do domu) to know/not know the way home

- wskazać komuś drogę to tell a. show sb the way

- pomylić drogę to go the wrong way

- zgubić drogę to lose one’s a. the way

- odnaleźć drogę do domu to find one’s a. the way home

- planować drogę ucieczki to plan one’s escape route

- droga ewakuacyjna an evacuation route

- droga wspinaczkowa Sport a climbing route

- kawał a. szmat a. świat drogi pot. a heck of a long way

- dzień/kilka godzin drogi od miasta (piechotą) a day’s/several hours’ march away from town; (samochodem) a day’s/several hours’ drive away from town

- być w drodze (w podróży) to be on one’s a. the way; [ustawa, premiera] to be in the pipeline przen.

- dziecko jest w drodze przen. the baby’s on its way

- jedzenie na drogę provisions

- ruszać w drogę to set off a. out (on a journey)

- być gotowym do drogi to be ready to set off a. out

- w drodze powrotnej on the way back

- droga tam i z powrotem zajęła nam godzinę the round trip took us an hour

- w drogę! (wyruszając) time to go!; (kontynuując) on we go!

- szerokiej drogi have a safe journey a. trip!

- zastawić/zablokować drogę to block the way a. road, to bar the way

- ustąpić komuś drogi to give way to sb

- zejść komuś z drogi to get out of sb’s way

- odciąć komuś drogę to cut sb off

- z drogi! get out of the way!, clear the way!, make way!

- droga wolna! (w ruchu publicznym) the road is clear!; (brak niebezpieczeństw) the coast is clear!; (rób jak chcesz) suit yourself!

- droga do (osiągnięcia) celu/zdobycia popularności the means of achieving one’s aims/of gaining popularity

- pokątne drogi zdobywania informacji/zarabiania pieniędzy devious ways a. means of obtaining information/earning money

- najlepsza droga rozwiązania konfliktu the best way to settle a conflict

- mieć przed sobą tylko jedną drogę to have no alternative

- mieć przed sobą dwie drogi to have two possibilities a. choices

- drogą dyplomatyczną/służbową through (the) diplomatic/official channels

- droga prawna a. sądowa Prawo legal action

- odstąpić od drogi prawnej to settle a case a. dispute out of court

- wstąpić na drogę prawną to take legal action

- rozstrzygać sprawę drogą polubowną Prawo to settle a case out of court

- w drodze przetargu/losowania by tender/drawing lots

- w drodze wyjątku as an exception, exceptionally

- choroby przenoszone drogą płciową sexually transmitted diseases

- drogą radiową over the radio

- na drodze do gospodarki rynkowej on the road to a/the market economy

- pomóc komuś w drodze do sławy/sukcesu to help sb on the road to fame/success

- ich drogi się rozeszły they have drifted apart

- drogi oddechowe airway

- □ droga bita Techn. a surfaced a. paved road

- droga hamowania Aut. stopping a. braking distance

- droga (do) kołowania Lotn. taxiway

- Droga Krzyżowa

- Droga Mleczna Astron. the Milky Way

- droga startowa Lotn. runway

- droga żelazna przest. railway, railroad US

■ ostatnia droga funeral rites pl a. obsequies pl

- być w drodze przen. to be on the way

- swoją drogą any way, while we’re about it

- tylko kaszlesz, ale swoją drogą mógłbyś pójść do lekarza you’re only coughing, but while you’re about it you could go to the doctor(’s)

- być na dobrej/złej drodze to be on the right/wrong track

- chadzać a. chodzić własnymi drogami to go one’s own way, to be a lone wolf

- sprowadzić a. zwieść kogoś na złą drogę to lead sb astray

- zejść na złą drogę to stray from the straight and narrow

- zawrócić ze złej drogi to get back on the straight and narrow

- szukać drogi/znaleźć drogę do kogoś to try to find/to find a way of making contact with sb

- znaleźć się na rozstajnych drogach a. na rozstajach dróg to be at a crossroads

- komu w drogę, temu czas time to hit the road a. trail US pot.

- nie tędy droga we/you are off a. way off beam pot.; we/you are on the wrong track

- wstąpił do piekieł, po drodze mu było przysł. he couldn’t have gone a longer way round

- wszystkie drogi prowadzą do Rzymu przysł. all roads lead to Rome przysł.

- droga do serca mężczyzny wiedzie przez żołądek przysł. the way to a man’s heart is through his stomach przysł.

- zapłodnienie komórki jajowej the fertilization of the egg cell

- jak to zrobiłeś? how did you do it a. that?

- jak dojechać stąd na dworzec? how do I get to the station from here?

- jak długo tu będziesz? how long will you be here?

- jak daleko stąd do parku? how far is it to the park from here?

- jak często chodzisz do kina? how often do you go to the cinema?

- jak ci się udała wycieczka? how was your a. the trip?

- jak było w Londynie? what was it like in London?, how was (it in) London?

- jak tam ojciec, zdrowy już? how’s your father – is he well now?

- jak twoja noga? how’s your leg?

- jak ona wygląda? – jest wysoka czy niska? what does she look like: is she tall or short?

- jak wyglądam w tej sukience? how do I look in this dress?

- zapytaj go, jak się czuje ask him how he is

- nauczył mnie, jak kopiować pliki he taught me how to copy files

- nie wiem, jak długo się tam jedzie I don’t know how long it takes to get there

- to jak, idziemy do kina? so, are we going to the cinema?

- „powiedziałeś jej o tym?” – „a jak myślisz?” ‘have you told her about it?’ – ‘what do you think?’

- nie wiadomo a. nie wiedzieć a. Bóg wie jak nobody a. God (alone) knows how

- jak jej/mu tam pot. what d’you call her/him pot.; what’s her/his name pot.

- dzwonił Robert czy jak mu tam Robert (or) whatever his name is phoned

- jak śmiesz/jak pan śmie! how dare you!

- jak mogłeś? how could you?!

- o, jak dużo już napisał! look how much he’s written (already)!

- tyle wydatków! jak tu można cokolwiek odłożyć! so many expenses! how can you save anything?

- jak tu gorąco! it’s so hot in here!, how hot it is here!

- jak ci nie wstyd! shame on you!

- jak ty wyglądasz! (just) look at you!

- jak nie pokochać takiego ślicznego bobasa? you can’t help loving such a cute little baby

- czarny jak węgiel as black as coal

- oczy jak gwiazdy eyes like stars

- był dla mnie jak ojciec he was like a father to me

- płakała jak dziecko she cried like a baby

- samochód wygląda teraz jak nowy the car looks as good as new (now)

- miał szansę jak dziesięć do jednego he had a ten to one chance

- tak (samo) jak… the same as…

- miał na imię Robert, tak (samo) jak jego dziad his name was Robert, the same as his grandfather’s

- taki (sam) jak… the same as…

- podobny jak ktoś/coś similar to sb/sth

- pasek identyczny jak mój a belt exactly like mine

- nigdy nie spotkałem takiego maniaka sportu jak on I’ve never met a sports maniac like him

- b jak Barbara/e jak Edward ‘B’ as in ‘Barbara’/‘E’ as in ‘Edward’

- to nie potrwa dłużej jak godzinę it won’t take more than an hour

- nie ma nic obrzydliwszego jak szantaż there’s nothing more repulsive a. despicable than blackmail

- nie ma jak kuchnia domowa there’s nothing like home cooking, nothing beats home cooking

- nie chciała wyglądać inaczej jak koleżanki she didn’t want to look different from her friends

- rzucało łodzią jak łupiną orzecha the boat was thrown around a. tossed about like a cockleshell

- w połowie kwietnia zrobiło się ciepło jak w lecie in mid April it became as warm as (in) summer

- znowu wszystko jest jak dawniej a. kiedyś everything is again like it used to be a. like it was before

- (tak) jak co roku, pojechał do Londynu he went to London as he did every year

- jak zawsze as always

- jak zwykle as usual

- głodny byłem jak rzadko I was really a. extremely hungry

- stało się tak, jak przypuszczałem it happened (just) the way I expected

- tak jak przewidywałem, tak się stało everything turned out the way I had predicted

- zorganizujemy wszystko, (tak) jak pan postanowi we’ll arrange everything (just) the way you want it

- jak postanowiono, tak i zrobiono everything was done the way it had been planned a. decided

- tak blisko/szybko, jak to jest/było możliwe as close/quickly as possible a. as one possibly can/could

- dzień taki sam jak każdy inny a day like any other day

- podobnie jak ja/Adam like myself/Adam

- na wsi, podobnie jak w mieście in the country, just as in town

- przedsięwzięcie równie niepotrzebne, jak beznadziejne an undertaking as unnecessary as it is/was hopeless

- jak gdyby as if a. though

- leżał nieruchomo, jak gdyby spał he lay motionless as if he were sleeping

- schylił się, jak gdyby czegoś szukał he bent down as if he were looking for something

- czuję się nie gorzej jak wczoraj I don’t feel any worse than yesterday

- to potrwa nie dłużej jak do piątej it won’t take a. last (any) longer than five o’clock

- skończę tłumaczenie nie później jak jutro I’ll finish the translation tomorrow at the latest

- nie pozostało mi nic innego jak zgodzić się there was nothing else for me to do but agree

- nie dalej jak wczoraj/dwa dni temu only yesterday/two days ago

- jak szliśmy przez las, zaczęło padać when a. as we were walking through the forest, it began to rain

- porozmawiamy o tym, jak wrócę we’ll talk about it when I get back

- rok upłynął, jak umarł dziadek it’s been/it had been a year since grandfather died

- już dwa miesiące, jak wyjechał it’s (been) two months since he left

- jak tu mieszkam, nigdy jej nie spotkałem I’ve never met her since I’ve been living here

- zadzwonię do ciebie, jak się czegoś dowiem I’ll phone you if I learn anything

- jak nie dziś, to jutro either today or tomorrow; if not today, then tomorrow

- gdzieś na pewno wyjadę, jak nie w góry, to nad morze I’ll be going away somewhere: if not to the mountains, then to the coast a. seaside

- zaziębisz się, jak będziesz chodził bez czapki you’ll catch a cold if you don’t wear a hat

- (ona) zawsze coś gubi, jak nie parasolkę, to rękawiczki she’s always losing something: if it’s not her umbrella, then it’s her gloves

- zrób to sam, jak jesteś taki mądry do it yourself if a. as you’re so clever

- na pewno został tam na noc, jak go do tej pory nie ma he must have stayed the night, as he’s not yet here

- jak wiesz as you know

- jak wiadomo as is known, obviously

- jak wspomniano wyżej as mentioned above a. earlier

- jak się zdaje as it seems

- radzisz sobie, jak widzę, znakomicie you’re doing a. managing just fine, I see

- jak się okazało as it turned out; as it transpired książk.

- jak sam o tym często mówił as he himself often said

- zjawił się w porze, kiedy, jak sądził, ojca nie będzie w domu he turned up at the time when, as he thought, his father would be out a. when he thought his father would be out

- przedstawiciele rządu, jak premier, ministrowie… government representatives, such as a. like the prime minister, ministers…

- pisał takie utwory, jak fraszki, bajki i satyry he wrote pieces such as a. things like epigrams, fables and satires

- …jak również… as well as

- w Brazylii, Argentynie jak również w Chile in Brazil and Argentina, as well as in Chile

- zarówno w sobotę, jak i w niedzielę both on Saturday and Sunday, on Saturday as well as on Sunday

- w szkole jak w szkole, nic nowego school’s the same as usual a. always: nothing new

- mieszkanie jak mieszkanie, ale łazienka wspaniała the flat’s so-so, but the bathroom is great pot.

- co jak co, ale gest to on ma whatever you think of him, he’s not tight-fisted

- kto jak kto, ale ty powinieneś mnie zrozumieć you of all people should (be able to) understand me

- komu jak komu, ale jemu możesz zaufać you can trust him more than anyone

- kiedy jak kiedy, ale jutro musisz być punktualnie it wouldn’t matter normally, but tomorrow you must be on time

- gdzie jak gdzie, ale w Warszawie znam każda ulicę other towns are okay too a. I know other towns fairly well, but I know Warsaw like the back of my hand

- jak siedział w fotelu, tak siedzi he’s still sitting in the same armchair

- jak kantowali, tak kantują they’re still short-changing us in the same old way pot.

- jak to, nie idziesz dziś do szkoły? what do you mean you’re not going to school today?

- jak to, już czwarta? what, is it four (o’clock) already?

- (i) jak nie lunie pot. the sky suddenly opened up

- (i) jak nie ryknie, jak się nie wścieknie pot. he suddenly started ranting and raving pot.

- jak najtaniej/najbliżej as cheap/close as possible

- z sąsiadami żyli w jak najlepszych stosunkach they were on the best of terms with their neighbours

- nasze pożywienie powinno być jak najbardziej urozmaicone our diet should be as varied as possible

- miał o niej jak najlepszą opinię he had a very high a. the highest opinion of her

■ jak ty komu, tak on tobie przysł. you get what you deserve

- „co to jest?” – „to jest książka” ‘what’s this/that?’ – ‘it’s a book’

- kto to? who’s this/that?

- i co ty na to? (and) what do you say to that?

- to mi się nie podoba I don’t like it

- daj mi to give that/it to me

- to ma być małżeństwo? you call this a marriage?

- co to ma znaczyć? what’s that supposed to mean?

- to są poważne sprawy these are serious issues

- było to w piątek it was on a Friday

- to, co się później działo, trudno wyjaśnić what happened next is hard to explain

- nie znalazła tego, czego szukała she didn’t find what she was looking for

- to, z kim i dokąd chodzę, jest moją sprawą where I go and who (I go) with is my affair

- nie troszczy się o to, czy będzie miał za co utrzymać rodzinę he doesn’t care about whether he’ll be able to provide for his family

- boleli nad tym, że nie mogli nam pomóc they were sorry they couldn’t help us

- zawsze marzyłam o tym, żeby być chłopcem I always dreamed of being a boy

- czas to pieniądz time is money

- lwy to drapieżniki lions are predators

- oglądanie telewizji to strata czasu watching television is a waste of time

- żyć to pracować to live is a. means to work

- sześć i osiem to czternaście six and eight is fourteen

- chłopcy to chłopcy boys will be boys

- wojna to wojna war is war

- to miło z pana strony that’s (very) nice of you

- to fajnie, że przyszedłeś pot. it’s great to see you a. that you made it pot.

- a to z jakiej racji? and why is that exactly?; why is that, pray? iron.

- a czemu to taka smutna? why are you so sad?

- kogo to ja widzę? well, well, what a surprise!

- a bo to ja wiem? how should a. would I know?

- no to co z tego? well, what of it?

- a to się wszyscy zdziwią! that’ll surprise them!

- podobno to Stefan dostał nagrodę, nie Maria apparently it was Stefan who got the prize, not Maria

- poszukaj, to znajdziesz look for it and you’ll find it

- to jest a. znaczy that is

- byłem w tym roku na południu Europy, to jest w Grecji i we Włoszech I was in southern Europe this year, that’s to say Greece and Italy

- przeprosiłem ją, to znaczy niezupełnie przeprosiłem, próbowałem tylko I apologized to her, that is not exactly apologized, but I tried to

- gdybyś czegoś potrzebował, to napisz write if you need anything

- skoro tak mówię, to wiem I (should) know what I’m saying

- nie chcesz, to nie, sam to zjem if you don’t want it, too bad – I’ll have it

- przyjdzie to przyjdzie, a jak nie przyjdzie – też dobrze if he comes, he comes, if he doesn’t, he doesn’t

- to bladł, to czerwieniał he went white and red by turns

■ ni to, ni sio a. ni to, ni owo neither one thing nor the other

- ni z tego, ni z owego all of a sudden

- to i owo this and that

- gawędzili o tym i owym they talked about this and that

- skarżą się, że tego, tamtego im brak they complain about not having this or that

- to jest to! that’s it! a. what we’re looking for!

* * *

* * *

zob. ten.

indecl.

1. ( zastępuje podmiot) it; to nic it's nothing; to prawda it's true; to tutaj it's here; to ty? is that you?; kto to? who is it?, who's this?; (= kto tam?) who's that?; to jest to! this is it!; otóż to! exactly!; that's (just) it!

2. ( zastępuje łącznik) delfiny to ssaki dolphins are mammals; to dobrze it's good.

chcesz, to idź go if you like; jak skończysz, to posprzątaj clean up when you finish; co jeden, to głupszy each one is more stupid than the other; co kraj, to obyczaj other countries other laws, every country has its habits/customs; co wstał, to się przewrócił every time he got up, he (instantly) fell; co to, to nie! no way!; jak nie, to nie if no, fine; jeśli przyjdzie, to nie otwieraj if he comes, don't open; oglądała to jeden, to drugi palec she was watching (now) one finger then another one; przyszedł wieczorem, to jest około szóstej he came in the evening, that is around six.

( o charakterze ekspresywnym) to ci bezczelność! what cheek!; to ci (dopiero) pech! bad l. tough luck!; co to za łobuz! what a rascal!; no to co (z tego)? so what?

- co to (jest)? what’s this/that?

- co jest na górze? what’s upstairs?

- co robisz? what are you doing?

- co mi kupiłaś? what did you buy for me?

- co się dzieje? what’s going on a. happening?

- co ci po tym? what do you need it for?

- o co chodzi? what’s the problem a. matter?, what’s going on?

- w co się ubierzesz? what are you going to wear?

- czego szukasz? what are you looking for?

- czego on chciał? what did he want?

- czego a. copot. chcesz w zamian? what do you want in exchange?

- do czego służy ten guzik? what is this button for?

- z czego jest ta koszula? what is this shirt made of?

- czemu się tak przyglądasz? what are you looking at?

- czym mam otworzyć tę puszkę? what shall I open this tin with?

- czym żywią się wieloryby? what do whales feed on?

- czym to się skończy? how will it (all) end?

- o czym oni mówią? what are they talking about?

- co to za maszyna? what’s this/that machine?

- co to za kamień? what kind of stone is this?

- co ty na to? what do you say a. think?

- co u ciebie? how are you?, what’s new?, how’s life (treating you)?

- co z tobą? źle się czujesz? what’s wrong (with you)?, don’t you feel well?

- psa zabierzemy ze sobą, ale co z kotem? we can take the dog with us, but what about the cat?

- co z tego? a. no to co? what of a. about it? pot.

- co z tego, że kocha? so he’s in love, so what? pot.

- co on, oszalał, żeby tyle forsy przepuścić! pot. he must be mad blowing all that money pot.

- czego tam nie ma na strychu! there are all sorts of things in the attic

- czym to on w życiu nie był! he’s done all sorts of things in life

- co ty mi tu przyniosłeś? what on earth have you brought me?

- po co a. na co? what for?

- po co jedziesz do Krakowa? what are you going to Cracow for?

- na co ci ten scyzoryk? what do you need this penknife for?

- i na co wam to było? what did you have to (go and) do that for?

- czego tam poszłaś? pot. what did you go there for?

- czemu płaczesz? what are you crying for?

- czemu nie? why not?

- „idziesz z nami?” – „czemu nie” ‘are you coming with us?’ – ‘why not?’

- powiedz, co chcesz na śniadanie tell me what you want for breakfast

- zapytaj go, co zrobił z nożyczkami ask him what he’s done with the scissors

- dobrze byłoby wiedzieć, o co właściwie mu chodzi it would be good to know what he really wants

- przysłuchiwał się, o czym rozmawiają he was listening in on their conversation

- nie wiem, co to była za ryba I don’t know what kind of fish it was

- nie rozumiem, po co tu przyszedł I don’t understand why he came here a. what he came here for

- powiem mu jutro, co i jak I’ll tell him tomorrow what’s what

- wiesz co?… (do) you know what?… pot., (I’ll) tell you what… pot.

- wszystko to, co chciał zrobić everything (that) he wanted to do

- mam coś, co cię zainteresuje I’ve got something that’ll interest you

- nie zrobiłam nic, czego musiałabym się wstydzić I did nothing (that) I ought to be ashamed of

- rób, co chcesz do what you want

- czym była kiedyś łacina, tym stał się dziś język angielski what Latin was once, English is today

- co jest naprawdę nieznośne, to myśl, że… what is really maddening is the thought that…

- z czego będziemy żyć, to mój kłopot what we’re going to live on is my problem

- co się stało, to się nie odstanie what’s done is done

- powiedział, że pożyczył mi pieniądze, co nie było prawdą he said he had lent me some money, which wasn’t true

- zdał ostatni egzamin, czym bardzo ucieszył rodziców he passed the last exam, which made his parents very happy

- on ma tyle samo wrogów, co przyjaciół he has as many enemies as he has friends

- zatrudniamy tyle samo pracowników, co rok temu we employ as many people as we did a year ago

- mam dwa razy tyle pracy, co ty I have twice as much work as you (have)

- kapelusz tego samego koloru, co płaszcz a hat the same colour as the coat

- mieszkam w tym samym domu, co on I live in the same building as he does

- rodzice tyle go widywali, co na obiedzie his parents only saw him at dinner time

- ktoś, co nigdy nie był w wojsku someone who has never been in the army

- znam kogoś, co to chętnie zrobi I know someone who’ll be glad to do it

- gdzie się podział ten chłopak, co u was mieszkał? what happened to the boy who used to live with you?

- wiesz, co ty dla niego jesteś? do you know what you are to him?

- ten młyn, co to w nim teraz jest hotel that mill that’s a hotel now

- co się tak kręcisz? why can’t you sit still?

- co tak wcześnie wstałaś? why did you get up so early?

- coś taki wesoły? why are you so cheerful?, what are you so cheerful about?

- co to za dureń z niego! what a clown he is! pejor.

- co za niespodzianka! what a surprise!

- nie masz pojęcia, co to za rozkosz! you’ve no idea what a delight it is

- co dzień/sobota every day/Saturday

- co dziesięć minut/dwa tygodnie every ten minutes/two weeks

- co chwilę a. chwila every couple of minutes, every now and then

- przystawał co krok he stopped with each a. every step

- co jakiś czas tu zagląda, żeby sprawdzić, co robimy he looks in every now and then to check on us

- opuszczał co drugą stronę he was skipping every other page

- co wytrwalsi zostali do końca sztuki only the most persevering stayed till the end of the play

- (ona) pracuje w tej samej firmie co ja she works for the same company as me

- ten sam/to samo co zawsze the same as always

- taki sam jadłospis co przed tygodniem the same menu as a week ago

- to już nie ten człowiek, co dawniej he’s not the man he used to be

- jest równie inteligentny, co przebiegły he’s as intelligent as he is crafty

- mogła mieć równie dobrze trzydzieści co czterdzieści lat she could just as well have been thirty as forty

- co ciekawe/dziwne… what’s interesting/strange…

- co gorsza… what’s worse…

- co więcej… what’s more…

- ale ona urosła, co? she’s really grown, hasn’t she?

- będziemy w kontakcie, co? we’ll be in touch, right? pot.

- miłe dzieciaki, co nie? nice kids, eh? pot.

- nie poznajesz mnie, co? you don’t recognize me, do you?

- wszyscy gdzieś jadą na wykacje, a my co? everyone’s going somewhere on holiday, and what about us?

- kto cię tu wpuścił, co? who let you in, eh? pot.

- i co, zdałeś egzamin? well, did you pass (the exam)?

- co ty, chcesz oberwać od ojca? you don’t want to get it from your father, do you? pot.

- a ty co? dzwonka nie słyszałeś? what are you doing? – didn’t you hear the bell?

- co do mnie, nigdy w horoskopy nie wierzyłem as for me, I’ve never believed in horoscopes

- co do pańskiego artykułu… as for your article…, as far as your article is concerned…

- mamy zastrzeżenia co do ostatniej partii towaru we have some reservations regarding the last consignment

- jego uwagi co do nowelizacji ustawy his remarks regarding a. concerning the amendment of the law

- ustalenia co do zakresu prac details regarding a. concerning the scope of the work

- druga co do wielkości partia polityczna the second largest party

- dziesiąte co do wielkości państwo świata the world’s tenth largest state

- co do godziny/dnia to the hour/day

- o siódmej co do minuty at seven o’clock sharp

- przyszedł punktualnie co do minuty he came a. arrived right on the dot pot.

- oddał mi wszystko co do grosza he gave me back every single penny

- powtórzyła wszystko co do słowa she repeated everything word for word

- zginęli wszyscy co do jednego not one of them survived

- co wstawał, robiło mu się słabo each time he got up, he felt faint

- co otworzył gazetę, wszędzie o Iraku every time he opened a newspaper, there was something about Iraq

- co strzelił, to chybił every time he fired, he missed

- co wspiął się wyżej, to zsuwał się each time he climbed up, he slipped down again

- co premiera, to sukces each new production is/was a success

- co chłop, to chłop you can’t beat a man (about the place)

- co głowa, to głowa you can’t beat good brains

- co prawda, to prawda I’ll second that

- co dyrektor, to nie zwykły robotnik a director’s not just any worker

- czym większy przywódca, tym groźniejszy jego upadek the greater the leader, the further he has to fall

■ a co tam what do I care?, what does it matter?

- chciała pokazać, co to nie ona she wanted to show what she was made of

- co jak co, ale ciasto robisz pyszne say what you like, but you make delicious cake

- czego jak czego, ale pieniędzy im nie brakuje whatever they’re short of, it’s not money

- co najmniej at least

- co najwyżej at most

- co to, to nie! pot. that’s out of the question!; no way! pot.

- co (proszę)? pot. (w odpowiedzi) what?

- „Adam!” – „co?” ‘Adam!’ – ‘what?’

- „jesteś tam?” – „a co?” ‘are you there?’ – ‘what do you want?’

- co (takiego)? (wyrażające zdziwienie) what?, really?

- dopiero a. tylko a. ledwo co only just

- goście dopiero co wyjechali the guests have not long gone, the guests have only just left

* * *

* * *

Gen. czego Dat. czemu Ins. i Loc. czym

1. ( zastępuje rzeczowniki) what; rób, co chcesz do what you want; czego (znowu) chcesz? what do you want (now)?; zwł. z irytacją what is it that you want (now)?; co to będzie? (= co chcesz zrobić?) what is it going to be?, what'll it be?; (= co się stanie?) what'll happen?; po co? what for?; byle co anything; Bóg wie co God knows what; diabli wiedzą co only the Devil knows; co to, to nie I won't have that; jeszcze czego! anything else?, what('s) next?; bądź co bądź anyway; w czym rzecz what's the matter; w razie czego (just) in case, if need(s) be; jak przyjdzie co do czego when the chips are down; nie ma co! there is no point; co komu do tego? it is none of anybody's business, why should it be anyone's business?, why should they care?; co mi tam! I don't care, I couldn't care less, who cares?; co będzie, to będzie happen what may; będzie co ma być what is to be, will be; what must be, must be; what will be, will be; co było, a nie jest, nie pisze się w rejestr let bygones be bygones; co z oczu, to z serca out of sight, out of mind; co się stało, to się nie odstanie what's been done cannot be undone, let bygones be bygones; co za dużo, to niezdrowo too much of a good thing, too much breaks the bag; co się odwlecze, to nie uciecze there is luck in leisure; co ma wisieć, nie utonie he that is born to be hanged shall never be drowned, if you're born to be hanged then you'll never be drowned; co nagle, to po diable haste makes waste; czym chata bogata, tym rada what's mine is yours; co ma piernik do wiatraka what do these two things have in common?, it is quite beside the point.

2. (jako zaimek względny, głównie w pytaniach i zdaniach złożonych) co tchu at full l. top speed, in all haste; tyle, co kot napłakał next to nothing; co do grosza not a penny less, not a penny more; tyle pomoże, co umarłemu kadzidło it won't do any good, it won't help at all.

( rozpoczyna zdanie podrzędne) which.

1. ( wyraża powtarzalność) every; co krok every step; co godzina/co chwila/co miesiąc/co roku every hour/every moment/every month/every year; co prawda admittedly; co prawda, to prawda you're right; co rusz every moment, every time; na co dzień every day; co i raz pot. every moment, every time; co kraj, to obyczaj every country has its customs; every land has its own law; so many countries, so many customs.

2. ( wzmacnia przysłówki) what, still; co gorsza what's worse, worse still; co więcej what's more; co dwie głowy, to nie jedna two heads are better than one.

3. (wyraża pytanie o przyczynę, cel) why; co się tak długo zastanawiasz? why have you been dwelling on it so long?

- dosłowny/przenośny sens a literal/figurative meaning a. sense

- ekologia w sensie potocznym ecology in the accepted meaning (of the word)

- dobrze pojmować a. rozumieć sens wiersza/teorii to correctly understand the meaning a. sense of a poem/theory

- wypaczyć/zatrzeć/zmienić sens słów to distort/obscure/change the meaning a. sense of words

- film ma niejasny/głęboki/podwójny sens the film has an unclear a. an obscure/a deep/a double meaning

- jaki jest dosłowny sens tego słowa? what’s the literal sense a. meaning of this word?

- działalność/rozmowa pozbawiona sensu a. bez sensu a senseless a. pointless activity/conversation

- w tym, co mówisz, jest sens a. to, co mówisz, ma sens what you say makes sense

- nie pojmuję sensu twojej decyzji I can’t see any sense in your decision

- macierzyństwo nadało jej życiu (całkowicie) nowy sens motherhood has added a. has given (a whole) new meaning to her life

- naprawianie przestarzałych urządzeń nie ma/ma niewiele sensu there is no/little sense in repairing outdated devices

- co za sens ponownie malować zupełnie czyste ściany? what’s the point of a. sense in redecorating perfectly clean walls?

■ w pewnym sensie (niejako) in a way; (pod jednym względem) in one way; (do pewnego stopnia) in some ways

- w pewnym sensie masz rację in a way you’re right

- w pewnym sensie telewizja to strata czasu in some ways watching television is a waste of time

- w sensie czegoś (pod względem) with respect to sth, as regards sth

- piękna kobieta w sensie atrakcyjności seksualnej a beautiful woman with respect to a. as regards her sex appeal

- różne elementy podobne do siebie tylko w sensie koloru lub długości various elements similar to one another only in respect of colour or length

- chłopcy są do siebie podobni w sensie fizycznym the boys are physically similar

- coś w tym sensie pot. something to that effect

- powiedział coś w tym sensie, że powinniśmy… he said something to the effect that we should…

- mówić z sensem to talk sense

- nareszcie mówisz z sensem now you’re talking

* * *

* * *

(= znaczenie) sens; (= celowość) point; (gestu, słowa) meaning; bez sensu pointless; gadać bez sensu talk gibberish; to jest bez sensu l. to nie ma sensu there's no point in it, this is pointless; dalsze starania nie miały sensu any further efforts were pointless; nie ma sensu tego robić there's no point in doing it; to ma sens this makes sense; w pewnym sensie in a sense; coś w tym sensie pot. something like that, something to this effect; ogólny sens effect ( czegoś of sth); ogólny sens jej listu był taki, że... her letter was to the effect that...

- dwa kilometry stąd two kilometres from here a. away

- to dziesięć minut stąd it’s ten minutes’ walk away a. from here

- daleko stąd a long way from here

- blisko stąd near here

- to kawał drogi stąd it’s a long way off a. from here

- ja nie jestem stąd I’m not from around here a. from these parts, I’m a stranger here

- zabierz to stąd take that a. it away (from here)

- wynoś się a. zjeżdżaj stąd! pot. clear off (out of it)! pot.; get out of here!

- stąd dotąd from here to here/there

- stąd dotąd jest dziesięć centymetrów it’s ten centimetres from here to here

- przeczytaj wiersz stąd dotąd read the poem from here up a. down to here

- stąd, gdzie teraz stoję, widać ocean from where I’m standing now I can see the ocean

- odeślą go tam, stąd przyszedł they’ll send him back where he came from

- pomysł wziął się stąd, że wszyscy potrzebowali pieniędzy the whole idea arose because all of them/us were in need of money

- stąd biorą się nasze obecne trudności that’s the source a. cause of our present difficulties

- był niskiego wzrostu, stąd przydomek he was short, hence the a. his nickname

■ cóż stąd so what? pot., what of it? pot.

- cóż stąd, że ma już czterdzieści lat so what if he’s forty?

- ni stąd, ni zowąd all of a sudden; out of the blue pot.

* * *

* * *

(= z tego miejsca) from here; nie pochodzę stąd I'm not from here, I'm a stranger here; pięć kilometrów stąd jest jezioro there's a lake five kilometers away; stąd na dworzec jest już niedaleko it's not far from here to the station; nie oddalaj się stąd don't go away; ni stąd, ni zowąd out of the blue, apropos of nothing, without rhyme or reason; zabieraj się stąd! get out of here!; kawał drogi stąd miles away.

(= z tej przyczyny) hence; jego matka pochodzi z Austrii, stąd jego zainteresowanie językiem niemieckim his mother comes from Austria, hence his interest in German.

* * *

1. (= podobny) such; taki a taki such and such, so-and-so; taki czy owaki such and such, so-and-so; taki sam same; taki już jestem that's just me; w taki czy inny sposób by hook or by crook; w takim razie (if so,) then; taki bohater, jak ty a hero like you; tacy piłkarze, jak Deyna czy Boniek players like Deyna or Boniek; słońce jako takie the Sun as such; taki jakiś l. jakiś taki (osowiały) sort of (glum), kind of (glum); taki sobie pot. so-so; taki tam pot. never mind; nic takiego (= nic podobnego) nothing of the sort; (= nic się nie stało) no big deal; co takiego? what's that?; coś takiego! no way!, no kidding!

2. ( łączy zdania) so; jest taki upał, że... it's so hot that...